کد مطلب:26961 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

حكم تهمت زدن به فرد مسلمان چيست؟ اگر تهمت زده را نبخشد آيا خداوند آن فرد (تهمت زده) را خواهد بخشيد؟ قصاص اين گونه افراد در دنيا و آخرت چيست؟

طبق آيات و روايات، تهمت زدن حرام و گناه است.

وَمَن يَكْسِبْ خَطِيَّ ?‹َةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِي بَرِيَّ ?‹ًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَـَنًا وَإِثْمًا مُّبِينًا;(نسأ،112) و كسي كه خطا يا گناهي مرتكب شود سپس بيگناهي را متهم سازد بار بهتان و گناه آشكاري بر دوش گرفته است. امام صادقميفرمايد: تهمت زدن به بيگناه از كوههاي عظيم نيز سنگينتر است.(مستدرك، محدث نوري;، ج، ص، مؤسسة آل البيت.) و باز ميفرمايد: كسي كه برادر مسلمانش را متهم كند، ايمان در قلب او ذوب ميشود همانند ذوب شدن نمك در آب.(اصول كافي، كليني;، ج، ص، دارالكتب الاسلامية.)

حكم فقهي تهمت زدن، به لحاظ نوع تهمت، متفاوت است. مثلا تهمت ناروا به زن پاك دامن، هشتاد ضربه شلاق است; وَ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَـَتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُواْ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَآءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَـَنِينَ جَلْدَةً وَ لاَتَقْبَلُواْ لَهُمْ شَهَـَدَةً أَبَدًا وَ أُوْلَغكَ هُمُ الْفَـَسِقُونَ ;(نور،4) و كساني كه زنان پاك دامن را متهم ميكنند سپس چهار شاهد (بر ادعاي خود) نميآورند، آنها را هشتاد تازيانه بزنيد، و شهاتشان را هرگز نپذيريد، و آنها فاسقانند.

البته اين نوع تهمت ها كه حدّ دارد، از نظر فقهي به آن قذف ميگويند.

در ضمن، تهمت، قصاص ندارد; و جبران تهمت، بر حسب مورد متفاوت است.

اگر تهمت زده از سوي تهمت خورده بخشيده نشود. چنان چه تهمت از نوع قذف باشد ـ كه حدّ دارد ـ حدّ بر او جاري ميشود. و اجراي حدّ ]كه در واقع نوعي جبران حق اللّه يا حق الناس است[ اگر توأم با توبه باشد، در كمال توبه مؤثر است.

در قيامت، اگر تهمت خورده به هيچ وجه راضي نشود، فصل الخطاب خود خداوند خواهد بود و تهمت زده را به اندازة جرمش مجازات كرده، يا طبق مصلحت عمل ميكند، تا شخص بلا تكليف نماند.

قرآن كريم، در حالات تهمت زنندگان در قيامت ميفرمايد:

يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُم بِمَا كَانُواْ يَعْمَلُون;(نور،24) در آن روز كه زبانها، دستها و پاهايشان بر ضدّ آنها به اعمالي كه مرتكب ميشدند، گواهي ميدهد.

گفتني است، احكام فقهي دربارة تهمت به لحاظ فروض گستردهاي كه دارد بسيار است. بيان همة فرض ها و احكام آنها از حوصلة اين پاسخ نامه خارج است. در اين باره ميتوانيد به توضيح المسائل مرجع تقليد خود يا كتب فقهي ديگر مراجعه كنيد.(ر.ك تفسير نمونه، آية اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 14، ص 369 ـ 374; ج 4، ص 117ـ121، دارالكتب الاسلامية.)